Problemy z Familienkasse dotyczące Kindergeld

Zdobycie Kindergeld to często droga usłana kamieniami. Niemieckie Familienkasse stawiają szereg wymagań wobec rodziców ubiegających się o zasiłek rodzinny na swoje dzieci. Najczęściej powtarzającymi się problemami występującymi albo w trakcie załatwiania formalności lub też już w trakcie pobierania świadczenia rodzinnego są głównie: niewiedza rodziców, niereagowanie na pisma urzędowe, brak wystarczających informacji i niesięganie do aktów prawnych, słabo zorientowane osoby pomagające uzyskać świadczenie oraz niekompletne lub już nieaktualne dane.

Często powtarzającym się błędem, wynikającym przede wszystkim z samej niewiedzy, jest brak posiadania stałego meldunku w Niemczech, bez którego trudno o pozytywne zakończenie starań o przyznanie świadczenia rodzinnego. Procedurę można rozpocząć po upływie półrocznego okresu pracy w Niemczech, co jest równoznaczne z uzyskaniem statusu podatnika o nieograniczonym obowiązku podatkowym. W razie braku pracy rodzice mogą ubiegać się o świadczenia rodzinne pod warunkiem, że posiadają ubezpieczenie po zarejestrowaniu się w Urzędzie Pracy (okres składkowy) lub gdy podlegają pod niemieckie ubezpieczenie emerytalne lub rentowe.

Częstym problemem podczas starań o zasiłek rodzinny jest stosunkowo duża ilość dokumentów do przedłożenia urzędnikom rozpatrującym sprawę. Oprócz standardowego wniosku konieczne są dokumenty związane z potwierdzeniem małżeństwa, urodzenia dzieci, wykonywaną pracą, miejscem zameldowania, a także niemieckim numerem ubezpieczenia. W przypadku starszych dzieci potrzebne jest potwierdzenie szkoły o odbywanej edukacji dziecka w danej placówce oświatowej. Często zdarza się, że kasa rodzinna zgłasza zastrzeżenia do osób starających się o świadczenie rodzinne i prosi o wykazanie rocznych dochodów na Lohnsteuerbescheinigung lub na miesięcznych odcinkach płacowych Lohnabrechnungen. Oba dokumenty potwierdzają uzyskane zarobki oraz odprowadzone podatki i składki ubezpieczeniowe. Również często zdarza się, że niemieckie instytucje wychodzą z zapytaniami o potwierdzenie płaconych rachunków za mieszkanie oraz potwierdzenie faktu zamieszkania w Niemczech poprzez stosowną umowę najmu zawartą z niemieckim właścicielem mieszkania.

Wiele trudności napotykają osoby starające się o Kindergeld, a posiadające własną działalność gospodarcza, czyli tzw. Gewerbe. Osoby te muszą przygotować się na bardzo dokładną weryfikację ze strony Familienkasse. Oprócz złożenia standardowego wniosku wraz z podstawowymi dokumentami, instytucja ta wymaga przedłożenia dokumentów rejestracji działalności gospodarczej wraz z numerem identyfikacyjnym, wykazania osiąganych obrotów i to najczęściej za cały poprzedni rok podatkowy w celu sprawdzenia wiarygodności  firmy. Wymagane jest również przedłożenie zaświadczenia o ubezpieczeniu. Często jest to ubezpieczenie prywatne, które jest przez Familienkasse bardzo skrupulatnie sprawdzane.

Częstym przypadkiem, który niepokoi osoby pobierające świadczenia rodzinne jest sytuacja,  w której rodzice muszą zwracać pieniądze do Familienkasse. Zdarza się tak wtedy, gdy kasa rodzinna nie posiada kompletnych dokumentów lub bazuje na nieaktualnych danych będących w jej posiadaniu. Ponadto nieinformowanie tejże instytucji przez rodziców o okolicznościach i zdarzeniach mających wpływ na sprawę stanowi ważny czynnik, który decyduje zarówno o wstrzymaniu wypłaty Kindergeld,  jak i o zwrocie wypłaconego wcześniej świadczenia. Obowiązkiem osób pobierających świadczenia na dzieci jest poinformowanie kasy rodzinnej o wszelkich zdarzeniach lub zmianach zachodzących w rodzinie, czy to o zakończeniu przez dzieci edukacji, przerwaniu jej lub zmianach w statusie stanu cywilnego. Dane te rodzice powinni aktualizować co roku i przekazywać terminowo właściwej kasie rodzinnej.

Problemem dla wielu rodziców, a już szczególnie w okresie wakacyjnym po zdobyciu przez dziecko świadectwa dojrzałości, a przed rozpoczęciem studiów, jest brak kontynuacji nauki pełnoletniego dziecka. Przerwa powyżej 4 miesięcy powoduje wstrzymanie wypłaty Kindergeld. Jak wiadomo, niemiecki zasiłek rodzinny przysługuje tylko na te dzieci powyżej 18 lat, które się uczą. Jeśli następuje sytuacja, w której dzieci kończą naukę np. w szkole średniej, a w dalszym ciągu po wakacjach będą kontynuować edukację na wyższych uczelniach, obowiązkiem rodziców jest poinformowanie kasy rodzinnej o zaistniałej sytuacji.

Bardzo częstym i fatalnym w skutkach błędem osób pobierających świadczenia rodzinne jest brak dotrzymywania terminów wyznaczonych przez kasę rodzinną. Bardzo trudno w takiej sytuacji przeprowadzić skuteczne odwołanie. Zdarzają się wtedy sytuacje, że starania o świadczenia rodzinne muszą być podjęte całkowicie od nowa, tzn. trzeba na nowo rozpocząć procedurę o ubieganie się o Kindergeld. Niezachowanie terminu często wiąże się z tym, iż na wniosku podawany jest adres zameldowania, który automatycznie uznawany jest jako adres do korespondencji. Osoby pracujące przykładowo na budowach rozmieszczonych po całych Niemczech, nie są fizycznie obecne w miejscu zameldowania. W innych przypadkach pracownicy są meldowani na adres firmy, a w skrzynkach pocztowych korespondencja zalega całymi miesiącami.

Kolejnym często pojawiającym się błędem jest przeoczenie lub zaniechanie. W przypadku osób ubiegających się o świadczenie rodzinne jest nim najczęściej brak podpisu współmałżonka na wniosku. Wiąże się to z tym, iż często współmałżonkowie nie mają dostępu do informacji lub nie ingerują w sprawy świadczeń rodzinnych podczas nieobecności  wnioskodawcy uprawnionego do otrzymania Kindergeld. Przykładowo mąż przebywa w Niemczech, a w tym czasie przychodzi korespondencja z Familienkasse, której żona nie otwiera.

Bardzo często ma miejsce sytuacja, w której to osoba pobierająca świadczenie rodzinne kończy pracę w Niemczech i wraca do Polski, jednak po powrocie nadal pobiera Kindergeld. W tym momencie zatajenie powrotu do kraju pochodzenia i pobieranie zasiłku jest traktowane jak wyłudzenie. W trakcie najbliższej aktualizacji danych, która obligatoryjnie ma miejsce raz na 12 miesięcy, osoba pobierająca świadczenie rodzinne będzie musiała  przedłożyć kasie rodzinnej zaświadczenie o zatrudnieniu. W  tym momencie nastąpi zweryfikowanie danych, w konsekwencji czego rodzic będzie musiał oddać pieniądze z tytułu Kindergeld wraz z odsetkami.

Opracowanie własne. Wszystkie prawa do artykułu zastrzeżone.

Dodatkowe 4 miliardy EUR na świadczenia pro-rodzinne i Kindergeld

Niemcy gwarantują zatrudnionym u siebie pracownikom najwyższe w Unii Europejskiej świadczenia pro-rodzinne, wydając co roku ze swojego budżetu niewyobrażalne kwoty pieniędzy na dzieci i rodziny pracowników. Część ze środków finansowych trafia do kieszeni zatrudnionych w Niemczech Polaków, co pracę zarobkową nad Renem czyni jeszcze bardziej opłacalną i atrakcyjną.

Wypłacając Kindergeld, który należy się na wszystkie dzieci do lat 18, a także na dzieci uczące się do lat 25 i niepracujące do lat 21, Niemcy muszą każdego roku przygotować w budżecie kwotę 4,6 miliarda Euro. Według danych statystycznych w Niemczech w skali jednego tylko roku wypłaca się Kindergeld na ponad 18 milionów dzieci. Najniższa miesięczna stawka Kindergeld wynosi 184 Euro, natomiast najwyższa 215 Euro. Ocenia się, że ok. 400.000 wnioskodawców niemieckiego zasiłku rodzinnego wydaje otrzymane z tytułu Kindergeld pieniądze tylko i wyłącznie w Polsce, a więc w kraju pochodzenia.

Dokształcanie i integracja dzieci obcokrajowców, aby te znały język niemiecki i zintegrowały się ze społeczeństwem, kosztuje rocznie budżet Niemiec okrąglłę 400 milionów Euro. Dodatkowo Niemcy wspierają 2 miliony dzieci pochodzące z biedniejszych rodzin, gwarantując im świadczenia zgodnie z drugą księgą socjalną, co kosztuje niemiecki budżet kolejne 772 miliony Euro rocznie.

Od 2013 roku koszty związane z wydatkami pro-rodzinnymi wzrastają w Niemczech o 4 miliardy Euro w stosunku do wydatków z roku 2012. Wszystko za sprawą środków finansowych na dzieci do lat 3. Otóż państwo niemieckie zapewnia od 2013 roku dodatkową pomoc finansową związaną z wychowywaniem przez rodziców najmłodszych pociech, co łącznie będzie kosztowało budżet Niemiec wspomnianą kwotę 4 miliardów Euro.

Elterngeld, a więc zasiłek rodzicielski, kosztuje niemiecki budżet 4,5 miliarda Euro. Pieniądze te są rozdzielane pomiędzy rodziców nowonarodzonych dzieci. Najniższa kwota zasiłku rodzicielskiego wynosi 300 Euro na miesiąc, natomiast najwyższa aż 1.800 Euro miesięcznie. Świadczenie otrzymuje się przez okres 12 lub 14 miesięcy po narodzeniu dziecka.

Powyższe przykłady dobitnie pokazują, że mało gdzie tak dba się o rodzinę i dzieci swoich pracowników, jak właśnie w Niemczech. Z uwagi na pojawiające się coraz to większe pieniądze w niemieckim budżecie na finansowanie polityki pro-rodzinnej, coraz bardziej opłaca się podejmować Polakom zatrudnienie w Niemczech i korzystać z dobrodziejstw tamtejszego systemu socjalnego. Szczególnie z uwagi na przygotowane fundusze pieniężne bardzo opłacalny dla rodzin będzie rok 2013 i następne lata po nim następujące. Warunkiem jest jednak podjęcie legalnej pracy w Niemczech.

Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych, ministerialnych i danych pochodzących z ustawy budżetowej. Wszystkie prawa do artykułu zastrzeżone.

Kindergeld 2012

Kto otrzymywał w 2011 roku Kindergeld, ten pracując przez cały okrągły rok w 2012r. otrzyma na pierwsze dziecko 2.208 Euro. Kto posiada dwójkę dzieci, ten otrzyma za 2012r. kwotę 4.416 Euro. Z kolei te osoby, które posiadają trójkę dzieci, otrzymają na nie 6.696 Euro. Przy czwórce dzieci Kindergeld w 2012 roku wyniesie 9.276 Euro. 

Ostatnia podwyżka Kindergeld miała miejsce wraz z początkiem stycznia 2010 roku. Wtedy Kindergeld wzrósł o 20 Euro. W efekcie na pierwsze dziecko przysługuje 184 Euro miesięcznie. Podobnie jest z drugim dzieckiem, na nie także rodzice otrzymują 184 Euro każdego miesiąca. Kindergeld na trzecie dziecko wynosi już 190 Euro, natomiast na czwarte dziecko i każde następne to dodatkowe 215 Euro co miesiąc. Kto ma niskie dochody, ten może otrzymać oprócz Kindergeld dodatkowe świadczenie na dzieci w postaci tzw. dodatku na dzieci. Ten dodatek jest uzupełnieniem Kindergeld. Maksymalna wysokość dodatku na dzieci wynosi 140 Euro na każde dziecko żyjące razem z rodzicami. Jednakże o dodatek na dzieci mogą ubiegać się tylko ci rodzice, którzy mają niskie dochody.

Zmiany związane z Kindergeld od 01.01.2012:

a)      kto pobiera Kindergeld na pełnoletnie dzieci, ten nie musi przedstawiać zaświadczenia z Urzędu Skarbowego o wysokości dochodów uzyskiwanych przez dzieci mające powyżej 18 lat (z drugiej zaś strony dzieci pełnoletnie nie mogą pracować w pełnym wymiarze godzin, a jedynie do 20 godzin tygodniowo)

b)       na dzieci będzie można więcej odliczyć od podatku w momencie składania rocznej deklaracji podatkowej (z drugiej zaś strony trzeba dobrze znać aktualne przepisy podatkowe)

 

Kindergeld 2013 – zapowiedź

Umowa koalicyjna niemieckiego rządu przewiduje, że kolejna podwyżka stawki Kindergeld będzie miała miejsce w 2013 roku. Jednakże rząd przewiduje dla rodziców pobierających Kindergeld pewną niespodziankę. Otóż mimo podwyżki nie będzie ona wypłacona w pieniądzach, jak to miało miejsce do tej pory (rodzice otrzymywali przelew na konto). Rodzice będą otrzymywali bony, które będą do zrealizowania na konkretne cele. Urzędnicy ministerialni chcą w ten sposób zapewnić dzieciom wsparcie, jakim w swoim przeznaczeniu jest Kindergeld.

Zważywszy na to, że wielu rodziców pieniędzy otrzymywanych z tytułu Kindergeld wcale ale to wcale nie wydaje zgodnie z przeznaczeniem na potrzeby dzieci, a wręcz przeciwnie – na swoje własne potrzeby, to pomysł z wprowadzeniem bonów nie jest może aż taki zły. Przynajmniej zdyscyplinuje tych rodziców, którzy własne potrzeby stawiają ponad potrzeby dzieci. Dzięki wprowadzeniu bonów uda się urzędnikom zrealizować jeden z zamierzonych celów. Otóż Kindergeld w postaci bonu towarowego trafi tak naprawdę bezpośrednio do dziecka, a nie do jego rodzica. Pieniądze rodzic zawsze przecież może wydać na swoje wydatki, ale bonu towarowego już nie spienięży, a tylko może go zrealizować, tj. wymienić na jakiś konkretny produkt niezbędny dziecku.

Opracowanie własne na podstawie Kindergeld 2012.

Historia Kindergeld na przestrzeni dziejów

Znany nam Kindergeld został wprowadzony w Niemczech już przed wojną w 1935 roku ! Wtedy jeszcze za czasów ówczesnego dyktatora przyznano jednorazowo tzw. „Kinderbeihilfe”. Był to wrzesień 1935r. Od kwietnia 1936 roku przyznawano już comiesięczne pieniądze na dzieci. Oczywiście wtedy zasady przyznawania Kindergeld były zupełnie inne, tak samo jak inne to były czasy od współczesnych, a o wszystkim przed wojną decydowała rasa aryjska. I to była podstawowa przesłanka do przyznania pieniędzy na dzieci przed wojną. Również wysokość przedwojennej „Kinderbeihilfe” była zupełnie inna. Na dziecko przysługiwało 10 Reichsmark, ale dopiero od piątego dziecka. Dodatkowym warunkiem było posiadanie dochodów mniejszych niż 185 Reichsmark miesięcznie. Dopiero od 1938 roku zasiłek ten przysługiwał od trzeciego dziecka.

Przyznawanie pieniędzy na dzieci wznowiono w Niemczech również po II wojnie światowej, a wypłata rozpoczęła się w 1954 roku. Również wtedy pieniądze przysługiwały dopiero od trzeciego dziecka. Należna kwota to 25 DM. Powołano w powojennych Niemczech tzw. „Familienausgleichskassen”, które zajmowały się rozdysponowaniem pieniędzy na dzieci. Od 1961 roku pieniądze na dzieci przysługiwały już także na drugie dziecko. W 1964 roku zlikwidowano w Niemczech „Familienausgleichskassen”.

Od 1975 roku Kindergeld przysługuje już na każde dziecko (także na pierworodne). Natomiast od 1988 roku Kindergeld mogły pobierać w Niemczech również osoby zastępujące rodziców (np. opiekunowie dzieci).

W zamyśle ustawodawców Kindergeld miał przysługiwać tym wszystkim rodzicom, którzy przynajmniej przez pół roku pracowali u pracodawcy mającego siedzibę lub zakład na terenie Niemiec. Kindergeld w dzisiejszej formie obowiązuje dokładnie od 01.01.1996, a większe zmiany w przepisach zostały wprowadzone dopiero 01.01.1999. Od 01.05.2004 Kindergeld przysługuje także Polakom zatrudnionym min. 6 miesięcy w Niemczech i tam podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co wynika bezpośrednio z niemieckiej ustawy o podatku dochodowym.

Poniżej znajduje się zestawienie pokazujące, jak na przestrzeni lat kształtowała się wysokość niemieckiego zasiłku rodzinnego. W pierwszej rubryce znajdziemy rok, w którym przysługiwało świadczenie, w drugiej kolumnie podana została wysokość świadczenia przysługująca na pierwsze dziecko, w trzeciej kolumnie odnajdziemy wysokość Kindergeld przypadająca na drugie dziecko, w czwartej kolumnie znajduje się wysokość Kindergeld na trzecie dziecko, a w ostatniej kolumnie jest kwota Kindergeld przysługująca na każde dziecko od czwartego wzwyż. Dane do roku 2001 są podane w DM – markach niemieckich, które wtedy były obowiązującą walutą w Niemczech – a dodatkowo przeliczone na Euro, aby łatwiej porównać sobie wartość świadczenia w przeszłości. Dane z lat 2002-2011 są podane oczywiście tylko w Euro.

1975     26 EUR(50 DM)     36 EUR(70 DM)     61 EUR(120 DM)     61 EUR(120 DM)     

1976      26 EUR(50 DM)     36 EUR(70 DM)     61 EUR(120 DM)     61 EUR(120 DM)     

1977      26 EUR(50 DM)     36 EUR(70 DM)     61 EUR(120 DM)     61 EUR(120 DM)     

1978     26 EUR(50 DM)     41 EUR(78 DM)     77 EUR(150 DM)     77 EUR(150 DM)     

1989     26 EUR(50 DM)     51 EUR(100 DM)     112 EUR(220 DM)     123 EUR(240 DM)     

1990      26 EUR(50 DM)     66 EUR(130 DM)     112 EUR(220 DM)     123 EUR(240 DM)     
(od lipca)

1991     26 EUR(50 DM)     66 EUR(130 DM)     112 EUR(220 DM)     123 EUR(240 DM)     

1992     36 EUR(70 DM)     66 EUR(130 DM)     112 EUR(220 DM)     123 EUR(240 DM)     

1993     36 EUR(70 DM)     66 EUR(130 DM)     112 EUR(220 DM)     123 EUR(240 DM)     

1994     36 EUR(70 DM)     66 EUR(130 DM)     112 EUR(220 DM)     123 EUR(240 DM)     

1995     36 EUR(70 DM)     66 EUR(130 DM)     112 EUR(220 DM)     123 EUR(240 DM)     

1996     102 EUR(200 DM)     102 EUR(200 DM)     153 EUR(300 DM)     179 EUR(350 DM)     

1997     112 EUR(220 DM)     112 EUR(220 DM)     153 EUR(300 DM)     179 EUR(350 DM)     

1998     112 EUR(220 DM)     112 EUR(220 DM)     153 EUR(300 DM)     179 EUR(350 DM)     

1999     128 EUR(250 DM)     128 EUR(250 DM)     153 EUR(300 DM)     179 EUR(350 DM)

2000     138 EUR(270 DM)     138 EUR(270 DM)     153 EUR(300 DM)     179 EUR(350 DM)     

2001     138 EUR(270 DM)     138 EUR(270 DM)     153 EUR(300 DM)     179 EUR(350 DM)     

2002     154,00 EUR     154,00 EUR     154,00 EUR     179,00 EUR

2003     154,00 EUR     154,00 EUR     154,00 EUR     179,00 EUR

2004     154,00 EUR     154,00 EUR     154,00 EUR     179,00 EUR

2005     154,00 EUR     154,00 EUR     154,00 EUR     179,00 EUR

2006     154,00 EUR     154,00 EUR     154,00 EUR     179,00 EUR

2007     154,00 EUR     154,00 EUR     154,00 EUR     179,00 EUR

2008     154,00 EUR     154,00 EUR     154,00 EUR     179,00 EUR

2009     164,00 EUR     164,00 EUR     170,00 EUR     195,00 EUR

2010     184,00 EUR     184,00 EUR     190,00 EUR     215,00 EUR

2011     184,00 EUR     184,00 EUR     190,00 EUR     215,00 EUR

Źródło: Instytut Zaludnienia, Rozwoju, Danych Dzieci oraz Polityki Rodzinnej.