Emerytury i składki

Drastycznie zwiększają się dla pracowników i pracodawców koszty ubezpieczenia społecznego w Niemczech, gdyż wzrostowi ulegają podstawy do naliczania składek, a tym samym rośnie wysokość samych składek.

Pracownicy i pracodawcy odczują na swoich kieszeniach podwyżkę ubezpieczeń społecznych. Wzrostowi ulegają składka zdrowotna, składka emerytalna, składka pielęgnacyjny oraz składka na przeciwdziałanie bezrobociu. Podwyżka podyktowana jest dopasowaniem wysokości składek do aktualnych wynagrodzeń, a te w ostatnich latach wzrastały. Skoro pracownicy zaczęli zarabiać więcej, to aparat państwowy chce na tym skorzystać finansowo i wykorzystując dobrą koniunkturę panującą w gospodarce oraz na rynku pracy zwiększa koszty pracy.

Podstawa wymiaru składek dla ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczenia od skutków bezrobocia wzrasta od 01.01.2014r. o 150 Euro w Landach zachodnich oraz o 100 Euro w Landach wschodnich. Jednocześnie wzrasta podstawa wymiaru składek dla ubezpieczenia zdrowotnego i ubezpieczenia pielęgnacyjnego i to zarówno na zachodzie, jak i na wschodzie o 112,50 Euro.

Polskie firmy delegujące pracowników do Niemiec mogą przez pierwsze 24 miesiące pracy opłacać składki ubezpieczenia społecznego w Polsce, natomiast po upływie tego okresu ubezpieczenie społeczne należy zapłacić w Niemczech.

Opracowanie własne. Wszystkie prawa do artykułu zastrzeżone. © finanzamt.pl

Kto zawarł w Niemczech Lebensversicherung, ten może liczyć na zwrot płaconych składek ! Wszystko za sprawą serii orzeczeń niemieckiego Najwyższego Sądu Krajowego, który stanął po stronie płatników składek ubezpieczeniowych.

Wielu pracowników z Polski przyjeżdżając do Niemiec zawierała umowy z ubezpieczycielami, które kosztowały ich każdego miesiąca sporo pieniędzy. Pora odzyskać te pieniądze, które pochłonęły składki ubezpieczeniowe, gdyż podstawy prawne na to w końcu pozwalają. Warunkiem niezbędnym do uzyskania zwrotu składek jest złożenie skutecznego wypowiedzenia zawartej wcześniej umowy. To pierwszy krok na drodze do odzyskania swoich pieniędzy. Jak to mogą być duże kwoty do odzyskania zależy przede wszystkim od okresu obowiązywania ubezpieczenia oraz wysokości zapłaconych składek. Jeżeli osoba była przez kilka lat ubezpieczona, to kwota należna do zwrotu będzie z pewnością oscylowała w granicach kilku tysięcy Euro, a więc bądź co bądź wyraźnie wskazuje na to, że warto rozpocząć całą procedurę. Bardzo ważną sprawą jest kwestia przedawnienia. Szczególnie w przypadku osób, które w przeszłości pracowały i mieszkały w Niemczech, a po powrocie do Polski chciałyby odzyskać płacone w przeszłości składki. Oczywiście, że zwrot składek wstecz jest możliwy, ale przepisy mówią wyraźnie, iż umowa z ubezpieczycielem mogła być wypowiedziana nie później, niż w 2009 roku. Kto wcześniej wypowiedział umowę z ubezpieczycielem, ten na zwrot składek generalnie liczyć nie może. Mimo wszystko wiele osób ma nadal ważne umowy z ubezpieczycielami, choć nie są już płacone składki. Dzieje się tak dlatego, że sporo umów z ubezpieczalniami nie zostało prawnie wypowiedzianych i nadal obowiązują. W myśl prawa są one traktowane jako zawieszone. Dlatego warto w każdym przypadku zbadać, czy umowa z ubezpieczalnią została faktycznie wypowiedziana, czy tylko zawieszona. Jeżeli zawieszona, to istnieją bardzo duże szanse na uzyskanie płaconych w przeszłości składek.

Źródło: informacje prasowe.

Pracownicy pracujący i ubezpieczeni w Niemczech, w tym również pracownicy z Polski, otrzymają pieniądze od swoich Kas Chorych, które pochodzą z nagromadzonej nadwyżki składek sięgającej zawrotnej sumy ponad 11 miliardów Euro.

Od 60 Euro do 120 Euro otrzymają osoby ubezpieczone w drugiej co do wielkości Kasie Chorych w Niemczech – Techniker Krankenkasse. Ta niemiecka instytucja ubezpieczeniowa zgromadziła na swoich kontach nadwyżkę w wysokości ponad 2 miliardów Euro. Pieniądze zostaną rozdysponowane pomiędzy wszystkich członków kasy, a jest ich 5,9 miliona osób. Również osoby, które dopiero rozpoczęły pracę w Niemczech i skorzystały z niemieckiego ubezpieczenia społecznego w TK otrzymają pieniądze. Wypłata nastąpi w postaci przelewu na konto, a jeżeli Krankenkasse nie będzie znany numer konta osoby ubezpieczonej, to wtedy wystawi ona czek i wyśle go pocztą na adres ubezpieczonego, a ten spienięży go.

Techniker Krankenkasse (fot.) – ta niemiecka Kasa Chorych już wypłaca pieniądze ubezpieczonym.

Pozostałe niemieckie Kasy Chorych również planują wypłatę środków pieniężnych i rozdysponowanie ich wśród wszystkich ubezpieczonych, lecz nie są jeszcze znane kwoty zwrotu – te zostaną ustalone w drodze decyzji poszczególnych zarządów. Polscy pracownicy podejmujący legalne zatrudnienie w Niemczech również otrzymają pieniądze. Warunkiem niezbędnym jest jednak opłacanie składek ubezpieczeniowych w Niemczech. W ten sposób pracownicy oddelegowani z polskich firm do pracy w Niemczech, których składki ubezpieczeniowe są odprowadzane do polskiego ZUS-u, nie mogą liczyć na tego typu bonus. Pracownicy ubezpieczeni w Polsce nie otrzymają żadnego zwrotu pieniędzy z tytułu nadwyżki składek, gdyż nie opłacali ubezpieczenia w Niemczech. Po raz kolejny pojawia się niezbity dowód na to, iż pracownikom z Polski dużo bardziej z punktu widzenia finansów opłaca się pracować w Niemczech na niemieckich warunkach pracy i płacić ubezpieczenie społeczne w Niemczech. Aby skorzystać z możliwości otrzymania pieniędzy od niemieckiej Kasy Chorych warto zmienić polskiego ubezpieczyciela na niemieckiego, gdyż nawet nowi członkowie Kas Chorych otrzymają wspomnianą premię. W tym celu należy wypowiedzieć dotychczasową umowę i wybrać nowego, lepszego ubezpieczyciela w Niemczech.

Opracowanie własne. Wszystkie prawa do artykułu zastrzeżone.

Zwieńczeniem pracy w Niemczech jest otrzymanie przez pracownika niemieckiego świadczenia emerytalnego. Ile jednak powinni odkładać każdego miesiąca pracownicy z Polski zatrudnieni w Niemczech, aby po uzyskaniu wieku emerytalnego otrzymać godziwej wielkości emeryturę za okresy przepracowane na terenie Niemiec ?

Legalne zatrudnienie w Niemczech na warunkach niemieckich wiąże się z opłacaniem przez pracodawców obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego. Tym samym z pensji pracownika co miesiąc potrącana jest składka, którą odprowadza się na konto niemieckiego ubezpieczyciela. Połowę składki płaci pracownik (odciąga się ją z pensji), a połowę składki pracodawca. Oprócz ubezpieczenia obowiązkowego, które związane jest z podjęciem legalnej pracy w Niemczech, pracownik może ubezpieczyć się  dodatkowo dobrowolnie.  Im pracownik jest młodszy i prędzej zaczyna pracę w Niemczech, tym mniej odkłada miesięcznie na późniejszą emeryturę. Jeżeli pracownik w średnim wieku wyjeżdża z Polski za chlebem do Niemiec, to miesięcznie musi już odkładać większe kwoty.

Aby po uzyskaniu wieku emerytalnego otrzymać świadczenie emerytalne w wysokości 100 Euro miesięcznie, to 20-latek powinien miesięcznie dodatkowo odkładać na emeryturę 16 Euro z pensji, 30-latek już 25 Euro, a 40-latek ponad 40 Euro.

By uzyskać miesięcznie 300 Euro emerytury, 20-latek musiałby płacić składkę w wysokości 45 Euro miesięcznie, 30-latek w wysokości 70 Euro, natomiast 40-latek w wysokości 120 Euro.

By uzyskać miesięcznie 700 Euro emerytury, 20-latek musiałby płacić składkę w wysokości 100 Euro miesięcznie, 30-latek w wysokości 164 Euro, natomiast 40-latek w wysokości 280 Euro.

1.000 Euro emerytury na miesiąc otrzyma ten, kto jako 20-latek zapłaci składkę w wysokości 145 Euro miesięcznie, 30-latek w wysokości 234 Euro, natomiast 40-latek w wysokości 398 Euro.

Niezależnie od tego, czy pracownik płacił składki obowiązkowe lub dobrowolne, jeszcze przed uzyskaniem wieku emerytalnego powinien złożyć wniosek o ustalenie kapitału początkowego w Niemczech, a po uzyskaniu wieku emerytalnego i nabycia prawa do emerytury złożyć wniosek o wypłacenie świadczenia emerytalnego.

Opracowanie własne na podstawie ustawy emerytalnej oraz danych Niemieckiego Związku Gospodarki Ubezpieczeniowej. Wszystkie prawa do artykułu zastrzeżone.

Emerytura, renta, pomostowe – niemieckie świadczenia emerytalne są w zasięgu Polaków pracujących w Niemczech. Aby jednak otrzymać świadczenie, to pierwszym krokiem jest ustalenie kapitału początkowego, a drugim złożenie wniosku.

Należy przez co najmniej 5 lat opłacać składki, aby otrzymać niemiecką emeryturę. Tyle bowiem potrzeba czasu, aby nabyć prawo do tzw. podstawowej emerytury. Drugim warunkiem jaki trzeba spełnić, to uzyskanie wieku emerytalnego.

Niemieckie prawo o zabezpieczeniu społecznym przewiduje cztery rodzaje wymaganego okresu ubezpieczenia. Są to okresy 5-letni, 15-letni, 35-letni i 45-letni.

Aby potencjalnemu emerytowi zaliczyć okresy ubezpieczenia w przypadku emerytury podstawowej, to należy udokumentować okresy składkowe, podczas których były odprowadzane składki obowiązkowe i składki dobrowolne. Do tego dochodzą okresy zastępcze i miesiące ubezpieczenia uzyskane w drodze podziału nabytych w małżeństwie uprawnień emerytalnych oraz z dodatków za zatrudnienie w nieznacznym wymiarze godzin wolne od obowiązku ubezpieczenia.

Dla urodzonych po dniu 31 grudzień 1946 r. ustawowy wiek emerytalny stopniowo podnosi się z 65 na 67 roku życia. W niektórych przypadkach niemiecka emerytura jest wypłacana już od momentu ukończenia 63 lat. Jednak wypłata świadczenia wiąże się wtedy z odciąganiem każdego miesiąca 0,3% z należnego świadczenia. Nie jest to jednak duża kwota potrąceń, więc komu przysługiwałaby wcześniejsza emerytura w Niemczech, ten powinien się o nią starać.

Kto przepracował w Niemczech 5 lat i skończył 65 lat, powinien upomnieć się o swoje świadczenie emerytalne !

Deutsche Rentenversicherung przewiduje następujące rodzaje emerytur :

Emerytura podstawowa

Emeryturę podstawową otrzymają emeryci po złożeniu odpowiedniego wniosku i spełnieniu następujących warunków:

a)       ukończeniu 65 roku życia i udowodnieniu wymaganego

b)       5-letniego okresu ubezpieczenia.

Od 2012 r. w przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1946 r., ustawowy wiek emerytalny będzie stopniowo podnoszony z 65 na 67 lat, o ile nie będą miały zastosowania specjalne przepisy o ochronie praw nabytych.

Osoby, które nie posiadają wymaganego 5-letniego okresu ubezpieczenia i są w wieku emerytalnym, mogą się starać o zwrot składek lub uzupełnienie tego okresu poprzez opłacenie składek dobrowolnych. Wypłata składek jest jednak tylko możliwa w przypadku, gdy dana osoba nie będzie już faktycznie nigdy pracowała w Niemczech.

Emerytura dzięki długoletniemu okresowi ubezpieczenia

Długoletni okres ubezpieczenia gwarantuje emeryturę. Emeryci mogą ją otrzymać  po złożeniu odpowiedniego wniosku i spełnieniu następujących warunków:

a)       ukończeniu 63 roku życia i udowodnieniu wymaganego

b)       35-letniego okresu ubezpieczenia.

Gdy emeryt będzie pobierał ten rodzaj emerytury jeszcze przed ukończeniem 65 roku życia, należy się liczyć z potrąceniami od emerytury, wynoszą one 0,3% miesięcznie.

W odniesieniu do osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. ustawowy wiek emerytalny bez potrąceń od emerytury podnoszony będzie stopniowo z 65 na 67 lat, o ile w danym przypadku nie zastosowane zostaną szczególne przepisy o ochronie praw nabytych.

Emerytura dla osób niepełnosprawnych

Emeryturę tę otrzymają osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności po złożeniu odpowiedniego wniosku. Warunki do spełnienia to:

a)       ukończyły 60 rok życia,

b)       przed przyznaniem emerytury musi zostać orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności (min. 50% uszczerbku na zdrowiu),

c)       osoby ubiegające się o świadczenie emerytalne są niezdolne do wykonywania zawodu lub pracy zgodnie z prawem obowiązującym po 31 grudnia 2000 roku,

d)       35-letni okres ubezpieczenia.

Jeżeli wypłata tej emerytury nastąpi przed ukończeniem 63 lat, należy się liczyć z potrąceniami od emerytury w wysokości 0,3% miesięcznie.

W stosunku do osób urodzonych po 31 grudnia 1951 r. wiek emerytalny bez potrąceń od emerytury będzie stopniowo podnoszony z 63 na 65 lat, o ile nie zostaną zastosowane w danym przypadku szczególne przepisy o ochronie praw nabytych. Jednocześnie wiek emerytalny w przypadku przejścia na wcześniejszą emeryturę wzrośnie z 60 na 62 rok życia.

Emerytura dla kobiet

Emeryturę tę otrzymują na wniosek kobiety po spełnieniu następujących warunków:

a)      kobiety urodzone przed rokiem 1952,

b)      kobiety, które ukończyły 60 lat,

c)       po ukończeniu 40 roku życia opłacały dłużej niż 10 lat obowiązkowe składki

d)      15-letni okres ubezpieczenia.

Osoby, które chcą pobierać tę emeryturę przed 65 rokiem życia, muszą się liczyć z potrąceniami od emerytury w wysokości 0,3% miesięcznie.

Emerytura z tytułu bezrobocia dla osób w wieku przedemerytalnym

Emeryturę tę otrzymują po złożeniu wniosku, osoby ubezpieczone urodzone przed rokiem 1952, jeśli ukończyły:

a)       co najmniej 60 lat (od 2012 – 63 lata- dla osób urodzonych w latach 1946–1948 wiek ten będzie stopniowo podnoszony do 63 roku życia) i bezpośrednio przed przyznaniem emerytury są bezrobotne,

b)       a po osiągnięciu wieku 58 lat i 6 miesięcy przez okres 52 tygodni łącznie były bezrobotne lub przez dwa lata wykonywały zatrudnienie wolne od aktywnego udziału w pracy zawodowej dla osób w wieku przedemerytalnym,

c)       w ciągu ostatnich 10 lat przed rozpoczęciem emerytury przez co najmniej 8 lat opłacały obowiązkowe składki i udowodniły wymagany

d)       15-letni okres ubezpieczenia.

Osoby pobierające tę emeryturę przed 65 rokiem życia muszą się liczyć z potrąceniami od emerytury w wysokości 0,3% miesięcznie.

Emerytura dla osób o szczególnie długoletnim okresie ubezpieczenia

Ten rodzaj emerytury przysługuje osobom, które:

a)       osiągnęły wiek 65 lat,

b)       należycie udokumentowały wymagany 45-letni okres ubezpieczenia.

Na 45-letni okres ubezpieczenia brane są pod uwagę tylko obowiązkowe składki z okresów zatrudnienia, działalności gospodarczej i okresy pielęgnacji osób, jak również okresy wychowywania dziecka do 10-ego roku życia. Nie będą uwzględniane okresy składek obowiązkowych z tytułu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku dla bezrobotnych II lub zapomogi dla bezrobotnych. Nie będą również uwzględniane okresy ubezpieczenia uzyskane w drodze podziału nabytych w małżeństwie uprawnień emerytalnych oraz składki dobrowolne.

Źródło: Niemieckie Ubezpieczenia Emerytalne.

Polacy pobierający niemieckie emerytury w 98% nie są zadowoleni z jej wysokości. Emeryci skarżą się na zbyt niskie świadczenia emerytalne, zbyt duże obciążenia podatkowe i za wysokie koszty transferu świadczenia z Niemiec do Polski.

Spośród docelowej grupy 1.000 Polaków korzystających z niemieckiego systemu emerytalnego, osoby te pobierają niemieckie emerytury w większości dzięki okresom składkowym zaliczonym w Niemczech. Prawie wszyscy zapytani emeryci nie są zadowoleni z kwot otrzymywanego świadczenia, gdyż dla wielu z nich emerytura wypłacana przez niemiecki Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest bardzo niska i nie starcza na bieżące i naprawdę niezbędne potrzeby emerytów. Wszystko za sprawą niskich składek odprowadzanych jeszcze w okresie zatrudnienia przez ówczesnych pracodawców. W większości były nimi firmy budowlane i Leihfirmy, które opłacały składkę emerytalno-rentową w śmiesznie niskich kwotach, a pracownikom płaciły oficjalnie minimalną stawkę wynagrodzenia. To przyczyniło się do tego, iż dzisiaj dawni pracownicy firm budowlanych i Leihfirm otrzymują świadczenia od kilkunastu do kilkudziesięciu Euro niemieckiej emerytury miesięcznie po przepracowaniu wielu lat w Niemczech, często 6-7 dni w tygodniu po 10-14 godzin na dobę. Świadczenia emerytalne oczywiście nie starczają im na zaspokojenie podstawowych potrzeb.

Pomimo, iż emeryci w większości znają i rozumieją przesłanki związane z wprowadzenie ustawy nakazującej opodatkowanie emerytur, to mimo wszystko skarżą się na obowiązek rozliczenia się z podatku dochodowego z tytułu pobieranej emerytury bądź renty. Głównie za sprawą uciążliwości administracyjnych. Jeszcze większe niezadowolenie Polaków pobierających niemieckie emerytury budzi kwestia kosztów związanych z otrzymywaniem świadczenia emerytalnego na konto otwarte w Polsce. Emeryci skarżą się na podatek odprowadzany w Polsce od emerytury już opodatkowanej w Niemczech, a także na zbyt wysokie koszty przelewów z Niemiec do Polski, które uszczuplają świadczenie emerytalne nawet o połowę, co jednocześnie sprawia, że pobieranie emerytury staje się nieopłacalne.

Do grupy 2% zadowolonych z wysokości niemieckiego świadczenia emerytalno-rentowego należą w głównej mierze osoby pobierające emeryturę za służbę wojskową i stopień inwalidztwa. Tu często kwota wypłacanego świadczenia sięga powyżej 1.000 Euro, jednak niewiele jest takich osób, którym wypłacanie tak dużej kwoty świadczenia w ogóle przysługuje.

Jak na wysokość emerytur reagują przykładowo sami Niemcy ? Otóż większość z nich jest zdania, że generalnie wysokość niemieckich emerytur jest za mała o 600 Euro w przeliczeniu na jednego emeryta. Tyle bowiem brakuje przeciętnemu niemieckiemu emerytowi na zaspokojenie swoich tylko bieżących i naprawdę niezbędnych potrzeb. Tylko 15% Niemców planuje w najbliższym czasie odłożyć więcej pieniędzy na zabezpieczenie starości.

Opracowanie własne. Badanie własne. Porównanie do badań Niemieckiego Instytutu Demoskopii.

Niemieckie Ministerstwo Pracy podwyższa z dniem 01.07.2012 emerytury. Skorzysta na tym 20 milionów osób, które jest objęte w Niemczech systemem ochrony emerytalnej. Wśród tej liczby są także osoby z Polski, które dzięki pracy i okresom składkowym w Niemczech nabrały po osiągnięciu wieku emerytalnego prawo do pobierania niemieckiej emerytury.

Emerytów z zachodniej części Niemiec obejmie podwyżka na poziomie +2,18%, natomiast świadczenia emerytów ze wschodnich Niemiec wzrosną o +2,26%. Biorąc pod uwagę tylko zachodnią część kraju, to jest to największa podwyżka emerytur od 1994 roku. Porównując wysokość świadczenia emerytalnego tylko z roku 2011 należy stwierdzić, iż poprzednia podwyżka dała emerytom zaledwie +1%, natomiast aktualna jest zdecydowanie większa, bowiem państwo w 2012 roku daje ponad 100% więcej niż jeszcze rok temu. Powodem tego jest zarówno bardzo dobra koniunktura w niemieckiej gospodarce, ale również na wzrost emerytur wpłynęły podwyżki wynagrodzeń pracowniczych, więc adekwatnie do tego należało przyłożyć finansowo także emerytom. Pośrednio wpływ na podwyżkę emerytur ma mimo wszystko także postępująca inflacja i spadek faktycznej siły nabywczej pieniądza, co jest wyraźnie odczuwalne w strefie Euro, do której Niemcy należą.

W przypadku pracowników z Polski, którzy nabyli prawo do niemieckiej emerytury, mają zastosowanie te same przepisy, zatem ich też obejmie podwyżka. W zależności od tego, kto jaką emeryturę sobie wypracował, na tak duże pieniądze może liczyć. Weźmy za przykład emeryta, który w przeszłości pracował w zachodnich Niemczech i do tej pory otrzymywał emeryturę w wysokości 450 Euro. Po podwyżce ten sam emeryt otrzyma już nie 450 Euro a 459,81 Euro, gdyż w jego przypadku podwyżka emerytury wyniesie +9,81 Euro. Emeryt z dotychczasową emeryturą na poziomie 900 Euro pobieraną dzięki pracy w zachodnich Landach otrzyma po podwyżce już 919,62 Euro, ponieważ wzrost emerytury w jego przypadku wyniesie +19,62 Euro.

Opracowanie własne na podstawie informacji ministerstwa.

Ubezpieczenie na życie (Lebensversicherung) jest rodzajem ubezpieczenia indywidualnego, które zabezpiecza środki finansowe biometrycznego ryzyka na wypadek śmierci lub starości. Ubezpieczenie to ma w Niemczech charakter osobowy i zawiera się je na konkretną osobę.

Osoby pracujące w Niemczech lub tam prowadzące firmę mogą zawrzeć z firmą ubezpieczeniową umowę Lebensversicherung i w ten sposób zabezpieczyć byt na wypadek, gdyby coś się wydarzyło, np. choroba, nieszczęśliwy wypadek, itd.

Opłacając składki (najczęściej comiesięczne) wychodzi się z założenia, że pieniądze zgromadzone w związku z zawartą polisą ubezpieczeniową pracują na ubezpieczonego. Na jakie zatem wysokie zyski może liczyć ubezpieczony ?

Czołowe niemieckie firmy ubezpieczeniowe dokonały analizy rynku ubezpieczeń na życie w Niemczech na rok 2012 i niestety wynik analizy jest bardzo mizerny. Sytuacja na rynku ubezpieczeń na życie jest dla niektórych ubezpieczycieli wręcz dramatyczna. Średnie zyski w roku 2012 wynoszą +3,87%, co przy wyniku sprzed 12 lat mówi samo za siebie o lecącej „na łeb i szyję” branży ubezpieczeń na życie w Niemczech.

Oto zestawienie podziału zysków z tytułu Lebensversicherung na przestrzeni lat:

W roku 2012 zyski z ubezpieczenia na życie wynoszą +3,87%.

W roku 2011 zyski z ubezpieczenia na życie wynosiły +4,08%.

W roku 2007 zyski z ubezpieczenia na życie wynosiły +4,69%.

W roku 2000 zyski z ubezpieczenia na życie wynosiły +7,15%.

Jak widać w przeszłości opłacanie składek na poczet ubezpieczenia na życie było dużo bardziej opłacalne. Z roku na rok maleją jednak spodziewane zyski na przyszłość dla ubezpieczonych co w ostatecznym efekcie powoduje, że coraz mniej osób decyduje się na to dodatkowe ubezpieczenie, które za cel ma bardziej zabezpieczyć pracownika bądź przedsiębiorcę na wypadek zdarzeń losowych.

Źródło: Na podstawie analizy rynkowej czołowych niemieckich ubezpieczycieli.

Od stycznia 2012 roku zmienia się w Niemczech wiek emerytalny. Osoby urodzone od roku 1964 wzwyż przechodzą na emeryturę dopiero po ukończeniu przez nie 67 lat. Z kolei osoby urodzone pomiędzy rokiem 1947 a rokiem 1963 będą przechodziły na emeryturę stopniowo.

Aby uzyskać prawo do niemieckiej emerytury należy udokumentować pięcioletni okres składkowy. Po spełnieniu tego wymogu formalnego i po osiągnięciu wieku emerytalnego można liczyć na comiesięczne świadczenie emerytalne wypłacane przez niemieckiego ubezpieczyciela.

Dla urodzonych przed rokiem 1947 granica wieku emerytalnego obowiązuje jeszcze według starych zasad, tj. wiek emerytalny osiąga się po ukończeniu 65 lat. Kto urodził się w roku 1947 i później, ale nie później niż w 1963 roku, tego wiek emerytalny należy obliczyć proporcjonalnie. Jako przykład weźmy chociażby osobę, która urodziła się w 1950 roku, a więc to tylko 4 lata później, niż roczniki, które przechodzą na emeryturę wraz z sześćdziesiątymi piątymi urodzinami. Kto zatem urodził się w roku 1950, ten wiek emerytalny uzyska mając 65 lat i 4 miesiące. Według tej samej zasady „schodów” łatwo wyliczyć, kiedy na emeryturę przejdą osoby z rocznika 1958. Urodzeni w tymże roku przejdą na emeryturę mając 66 lat i nastąpi to w dniu ich sześćdziesiątych szóstych urodzin. Osoby z rocznika 1964 mają najgorzej w tym względzie, gdyż ich emerytura nastąpi dopiero w wieku 67 lat.

Od roku 2012 na wcześniejszą emeryturę będzie można przejść tylko w ściśle określonych przypadkach, a do takich należą następujące świadczenia: emerytura dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, emerytura dla osób pozostających przez wiele lat ubezpieczonymi oraz emerytura dla górników, którzy będąc od wielu lat ubezpieczonymi pracują pod ziemią. Ale akurat w tym ostatnim przypadku nie ma w Niemczech zbyt wielu osób, które spełniają wymogi umożliwiające im załapanie się na ową wcześniejszą emeryturę przewidzianą dla górników pracujących pod ziemią.

W niemieckim ustawodawstwie pojawia się także zupełnie nowy termin, wcześniej ani nie zanany, ani też nie stosowany. Chodzi w tym przypadku o emeryturę dla szczególnie długo ubezpieczonych. Ten rodzaj emerytury umożliwia przejść na wiek emerytalny wraz z ukończeniem 65 roku życia, a więc jeszcze na starych zasadach.

Dwa znane wcześniej świadczenia emerytalne mają odpaść całkowicie. Jednym z tych świadczeń jest emerytura ze względu na bezrobocie, a drugim świadczeniem emerytura dla kobiet. Nowe ustawodawstwo dąży do tego, aby jedynie starsze roczniki mogły skorzystać z tych starych rozwiązań. Od roku 2012 mogą z tych dwóch wcześniej wymienionych świadczeń emerytalnych skorzystać osoby urodzone przed 1952 rokiem.

Nowa regulacja prawna przewiduje także pewne wyjątki znane jeszcze z poprzedniego stanu prawnego. Otóż niemiecki ustawodawca również w roku 2012 dopuszcza dla niektórych osób emeryturę po ukończeniu 63 lat. Wyjątek ten został jednak przewidziany tylko dla tych osób, które mogą się wykazać aż 35-letnim okresem składkowym. Ale niestety nic nie jest za darmo. Otóż za każdy miesiąc, który emeryta dzieli od faktycznego wieku emerytalnego potrąca mu się ze świadczenia emerytalnego 0,3%. Jeżeli ktoś mógłby przykładowo przejść na emeryturę dopiero w wieku 66 lat, a czyni to wcześniej, to potrąca mu się owe 0,3% za każdy z 36 miesięcy, które znajdują się pomiędzy faktycznym wiekiem emerytalnym a wcześniejszym wiekiem emerytalnym. Różnica ta w tym przypadku wynosi dokładnie 3 lata, zatem potrącenia za 36 miesięcy. Jak łatwo obliczyć, gdy pomnożymy 0,3% razy liczbę 36 miesięcy (0,3% x 36), to otrzymany wynik wynosi 10,8%. Dokładnie o tyle mniej emerytury otrzyma osoba, która przejdzie trzy lata wcześniej na emeryturę, niż to przewiduje jej faktyczny wiek. Wcześniejsza emerytura oznacza mniejsze świadczenie.

Źródło: Akademickie Wydawnictwo Wspólnoty Pracy.

Coraz więcej osób interesuje się problematyką zwrotu składek ubezpieczeniowych, które były opłacane w Niemczech podczas wykonywania tam legalnej pracy. Szczególnie osoby w wieku emerytalnym, które już nie planują więcej wyjeżdżać do pracy w Niemczech, zastanawiają się nad złożeniem wniosku o zwrot nadpłaconych składek. Czy zatem można złożyć taki wniosek i czy ma on w ogóle jakiekolwiek szanse powodzenia ? Nasze rozważania skierujemy zarówno ku osobom tylko z polskim obywatelstwem oraz ku osobom z podwójnym obywatelstwem, tj. obywatelstwem polskim i niemieckim.

W przypadku osób zamieszkujących w Polsce, które mają prawo do niemieckiej emerytury, większość z uprawnionych posiada podwójne obywatelstwo, tj. zarówno obywatelstwo polskie, jak i obywatelstwo niemieckie. Niemiecki rynek pracy został otwarty dla osób posiadających tylko polskie obywatelstwo dopiero w maju 2011 roku, więc tak naprawdę Polacy zamieszkujący w Polsce nie zdążyli jeszcze zapracować na swoją niemiecką emeryturę. W przeszłości pracownicy z Polski mogli pracować legalnie w Niemczech jedynie posiadając zezwolenie na pobyt i pracę lub też posiadając niemieckie obywatelstwo. Tym samym wiele osób właśnie dzięki posiadaniu niemieckiego paszportu mogło zawrzeć w Niemczech praktycznie z biegu i bez zbędnych formalności umowę o pracę, a dzięki podjętemu zatrudnieniu pracownicy ci mieli opłacane w Niemczech składki ubezpieczenia społecznego, w tym składkę na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.  W efekcie emigracja zarobkowa osób z Polski z okresu 1989-2004 (a nawet 1989-2011) opierała się w głównej mierze na niemieckim obywatelstwie, co dla posiadaczy niemieckiego paszportu wiązało się z przywilejem, jakim było podjęcie legalnej pracy w Niemczech, która wtedy przecież nie była praktycznie dostępna dla obywateli polskich. Dzięki tej możliwości zarobkowania pracownicy z Polski posiadający podwójne obywatelstwo opłacali swoją przyszłą emeryturę w Niemczech.

Zwrot składek, które to zostały odprowadzone w Niemczech, nie jest taką prostą sprawą jakby niektórym mogło się wydawać. Przede wszystkim fakt posiadania niemieckiego obywatelstwa poza możliwością legalnej pracy wiązał się z jeszcze jednym przywilejem, a mianowicie z tym, że obywatele niemieccy (także ci zamieszkujący w Polsce) są jak każdy Niemiec uprawnieni do dobrowolnego ubezpieczenia. To oznacza, że osoba posiadająca prawo do dobrowolnego ubezpieczenia nie może otrzymać zwrotu wcześniej płaconych składek. Dopiero ci wszyscy pracownicy, którzy nie mają prawa do dobrowolnego ubezpieczenia, mogą teoretycznie złożyć wniosek o zwrot składek.  Ale do tej grupy zaliczają się pracownicy spoza Unii Europejskiej. Należy wyraźnie przypomnieć, że Polska od maja 2004 jest członkiem Unii Europejskiej, więc nawet obywatelom polskim byłoby bardzo trudno uzyskać zwrot składek. Na dzień dzisiejszy stan prawny jest taki, że w przypadku obywateli innych państw (np. obywateli polskich), którzy zgodnie z prawem zamieszkują w państwie należącym do Unii Europejskiej, nie ma możliwości zwrotu składek, ponieważ ze względu na pobyt w państwie członkowskim UE są oni uprawnieni do dobrowolnego ubezpieczenia w Niemczech.

Co zatem zrobić ze składkami płaconymi w Niemczech ? Najlepiej złożyć wniosek o wypłacenie niemieckiej emerytury. W końcu płacenie składek miało za cel zabezpieczenie pracownika na starość. Dlatego pierwszym krokiem powinno być ustalenie kapitału początkowego w Niemczech. Gdyby okazało się, że niemiecka emerytura nie przysługuje, a osoba o nią się ubiegająca osiągnęła już wiek emerytalny, to wtedy ewentualnie można byłoby zastanawiać się nad możliwością zwrotu składek (co jak już zostało wyżej wspomniane będzie z punktu widzenia prawa i tak niezwykle trudne).

Najbardziej przekonywującym argumentem przeciwko składaniu wniosku o zwrot składek jest fakt, iż  składki obowiązkowe i dobrowolne są zwracane tylko w połowie ! To przemawia wyraźnie za tym, aby jednak emeryci i osoby zbliżające się do wieku emerytalnego składały mimo wszystko wniosek o przyznanie emerytury, a nie wniosek o zwrot składek. Z punktu widzenia finansów opłaca się bardziej emerytura.

Źródło: Na podstawie informacji niemieckiego Zakładu Ubezpieczeń Emerytalnych.