System podatkowy

Einkommensteuer

Osoby zatrudnione w Niemczech płacą Einkommensteuer (podatek dochodowy). Podatkiem tym opodatkowuje się zarówno dochody uzyskiwane w Niemczech, jak i dochody uzyskiwane na całym świecie przez osoby fizyczne posiadające na terenie Niemiec miejsce zamieszkania lub stałego pobytu.

Niemiecka ustawa o podatku dochodowym wprowadza pojęcie obowiązku podatkowego i wyróżnia jego dwa rodzaje: ograniczony i nieograniczony. Zatrudnienie do 183 dni w roku, co odpowiada 6 miesiącom, oznacza ograniczony obowiązek podatkowy. Zatrudnienie powyżej 183 dni w roku, a więc więcej niż pół roku, wiąże się z wystąpieniem nieograniczonego obowiązku podatkowego w Niemczech.

 

W skład Einkommensteuer wchodzą następujące rodzaje podatków od wynagrodzenia:

Lohnsteuer to podatek dochodowy potrącany od wynagrodzenia pracowników. Każdego miesiąca jest odciągany przez pracodawców od pensji i odprowadzany na konto fiskusa. Wysokość Lohnsteuer jest uzależniona od wysokości dochodów, a jego kwotę definiują tabele podatkowe dla określonego przedziału zarobków. Domeną tego rodzaju podatku jest to, że jego płatnik (pracownik) składa na koniec roku kalendarzowego roczną deklarację z wszystkich uzyskanych w przeciągu roku dochodów. W następstwie złożenia deklaracji podatkowej zapłacony wcześniej w ciągu całego roku podatek zostaje naliczony na poczet podatku należnego. Jeżeli suma podatku zapłaconego za dany rok jest mniejsza, aniżeli suma podatku należnego, to podatnik musi dopłacić brakującą kwotę podatku należnego. W przypadku wystąpienia odwrotnej sytuacji, a więc gdy podatek zapłacony jest większy, aniżeli podatek należny, to podatnik otrzymuje zwrot nadpłaconego podatku.

 

Solidaritätszuschlag

to podatek, który był płacony przez pracowników zachodnich Landów na rzecz wschodnich Niemiec. Po prawie trzydziestu latach osoby pracujące w zachodnich Landach Niemiec nie muszą płacić podatku solidarnościowego. Zmiana ta nie dotyczy jednak najbogatszych. Solidaritätszuschlag został wprowadzony w Niemczech w 1991 roku w momencie zjednoczenia kraju. Podatek ten miał wspierać przemiany ustrojowe w Europie Środkowej i Wschodniej, a także pokryć koszty związane ze zjednoczeniem Niemiec. Zmiany wprowadzone w 2021 roku przez resort niemieckich finansów spowodowały, że z podatku solidarnościowego zostały zwolnione osoby zarabiające rocznie poniżej 73 000 euro (osoba samotna) oraz poniżej 151 000 euro (osoba w związku małżeńskim). Zniesienie podatku solidarnościowgo objęło około 90 procent podatników.

 

Kirchensteuer to podatek kościelny. Płaci się go na Kościół. Kirchensteuer płacą tylko te osoby, które oficjalnie zadeklarują w Niemczech przynależność do religii. Wysokość podatku kościelnego  waha się w zależności od Landu pomiędzy 8% a 9%. Każdy Land wyznacza swoją wysokość podatku kościelnego, ale zawsze nalicza się go proporcjonalnie do Lohnsteuer. W Landzie Bayern i Baden-Württemberg KSt wynosi 8%, natomiast we wszystkich pozostałych Landach 9%.

Dla polskich pracowników, którzy w Polsce należą do kościoła katolickiego, płacenie podatku kościelnego w Niemczech jest obowiązkowe. Przed podjęciem pierwszego zatrudnienia w Niemczech pracownik powinien zadeklarować przynależność do religii. Wyznanie rzymsko-katolickie oznacza się w dokumentacji podatkowej skrótem literowym RK. Wyznanie ewangelickie to z kolei skrót EV. W przypadku katolików o płaceniu podatku kościelnego w Niemczech decyduje fakt przyjęcia chrztu. Jeżeli pracownik zatrudniony z Niemczech został ochrzczony w Polsce, to także na terenie Niemiec należy do wspólnoty Kościoła. W razie odmowy zapłacenia podatku przez osobę wierzącą, niemiecka administracja kościelna wysyła stosowne pismo do polskiej parafii o wystąpieniu danej osoby z Kościoła.

Niemiecki Kirchensteueramt (Kościelny Urząd Podatkowy) lub niemiecki Urząd Skarbowy mogą sprawdzić, czy pracownik został w Polsce ochrzczony. Na tej podstawie naliczą pracownikowi 8% lub 9% podatku kościelnego należnego do zapłacenia w Niemczech fiskusowi.

 

 

Stawki Einkommensteuer w Niemczech:

  • stawka podatku 0%
  • stawka podatku 14%
  • stawka podatku 42%
  • stawka podatku 45%

Podatek dochodowy dla polskich i niemieckich FIRM BUDOWLANYCH

Bauabzugsteuer to szczególny rodzaj podatku dochodowego przewidziany dla firm budowlanych wykonujących prace budowlane na terenie Niemiec. Funkcjonowanie Bauabzugsteuer reguluje § 48 niemieckiej ustawy o podatku dochodowym (EStG).

Obowiązujący w Niemczech podatek od usług budowlanych został wprowadzony w życie 1 stycznia 2002 roku, a jego głównym celem jest walka z pracą na czarno w budownictwie oraz przeciwdziałanie uchylaniu się od płacenia podatków.

Wysokość Bauabzugsteuer wynosi 15% wartości wykonanej usługi. Podatek ten potrąca zleceniodawca z kwoty otrzymanego od zleceniobiorcy rachunku i po zabezpieczeniu środków finansowych  odprowadza pieniądze do niemieckiego Urzędu Skarbowego.  Jeżeli zatem firma podwykonawcza wystawia za wykonane prace budowlane stosowny rachunek, to odbiorca tej usługi (np. główny wykonawca) nie płaci podwykonawcy pełnej kwoty należności. Podwykonawca otrzymuje 85% z kwoty wystawionego rachunku, natomiast pozostałe 15% odbiorca usługi przekazuje fiskusowi. Podwykonawcze firmy budowlane w Niemczech otrzymują w ten sposób tak naprawdę pomniejszoną o Bauabzugsteuer należność za wykonane prace.

Podatek Bauabzugsteuer wystąpuje wtedy, gdy usługa budowlana jest wykonywana na terenie Niemiec. Jeżeli polska firma wykonuje w Niemczech usługę budowlaną, to niemiecki odbiorca tej usługi ma obowiązek zatrzymać z wystawionego rachunku 15% kwoty i pieniądze te idą bezpośrednio na konto należące do niemieckiego Urzędu Skarbowego.

W przypadku gdy polska firma wystawia niemieckiemu odbiorcy usługi rachunek na łączną kwotę 10.000 Euro, to odbiorca zatrzymuje u siebie z tej kwoty 1.500 Euro (równowartość 15%) i przelewa te pieniądze do niemieckiego Urzędu Skarbowego. Polska firma otrzymuje natomiast należność w wysokości 8.500 Euro.

Bauabzugsteuer należy odprowadzić na konto fiskusa do 10 dnia następnego miesiąca, który  następuje po miesiącu, w jakim była wykonana usługa budowlana. Jeżeli usługa była wykonana w miesiącu styczniu, to podatek należy odprowadzić do 10 lutego.

Jeżeli niemiecka firma świadczy usługę budowlaną poza granicami Niemiec (np. w Austrii), to nie odprowadza się od takiej usługi wykonanej na terytorium innego państwa (w tym przypadku Austrii) podatku zwanego Bauabzugsteuer.

W sytuacji, gdyby  nie zatrzymano owych 15% z kwoty rachunku, zleceniodawca podlega karze grzywny do 25.000 Euro, a w ekstremalnych przypadkach (np. usługi opiewające na większe kwoty pieniędzy) zaniechanie potrącenia podatku jest zagrożone karą pozbawienia wolności.

Pojęcie Bauabzugsteuer pojawiło się po raz pierwszy w niemieckim systemie prawnym 30 sierpnia 2001 roku wraz z wprowadzeniem ustawy o ograniczeniu nielegalnego działania w branży budowlanej. Następnie pojęcie to zostało przeniesione do niemieckiej ustawy o podatku dochodowym oraz do niemieckiej ordynacji podatkowej. W ten sposób wszystkie usługi budowlane wykonywane na terenie Niemiec  po dniu 31.01.2001 są obłożone podatkiem Bauabzugsteuer.

Usługą budowlaną zgodnie z zapisem § 48 ustęp 1 strona 2 niemieckiej ustawy o podatku dochodowym są wszystkie te usługi, które mają za cel produkcję, naprawę, konserwację, zmianę lub usunięcie obiektów budowlanych.


Körperschaftsteuer

Körperschaftsteuer (KörpSt lub KSt) jest podatkiem dochodowy od osób prawnych. Podatek ten pobierany jest od spółek posiadających osobowość prawną, czyli od GmbH (Sp. z o. o.) oraz AG (S. A.).

Reforma podatków firm Unternehmensteuerreform z roku 2008 zmniejszyła stopę podatku od osób prawnych w Niemczech z ówczesnych 25% o 10% w dół. Aktualna stawka KSt wynosi 15%.

Podstawą do opodatkowania Körperschaftsteuer jest – podobnie jak w przypadku Einkommensteuer – dochód z okresu całego roku, z tą różnicą, że dochód osób prawnych. Co jest dochodem i jak ustala się dochód wynika z przepisów ustawy o podatku dochodowym. Dodatkowo należy tu uwzględnić przepisy ustawy o podatku od osób prawnych. Körperschaftsteuer jest podatkiem bezpośrednim i jest podatkiem osobistym, którego nie odejmuje się od dochodu.

Körperschaftsteuer płacą tylko te spółki kapitałowe, które w Niemczech podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu lub też w sytuacji, gdy zarząd spółki zagranicznej ma siedzibę w Niemczech.

Wypłata udziałowcom dywidendy wiąże się z opodatkowaniem jej w Niemczech podatkiem o nazwie Kapitalertragsteuer (KapSt). Stawka podatku nakładanego na dywidendy wynosi 25%.


Gewerbesteuer

Gewerbesteuer (GewSt) jest podatkiem od prowadzonej działalności przemysłowej i handlowej. Podatek ten płaci każda firma po przekroczeniu obrotów 24.500 EUR w stosunku rocznym. Gewerbesteuer pobierany jest od roku 1998  przez władze lokalne i finansuje działalność gmin. Większe zmiany miały miejsce w 2008 roku w związku z wprowadzoną reformą  opodatkowania przedsiębiorstw. Podatek o takim charakterze praktycznie nigdzie nie występuje na świecie, jedynie porównywalną konstrukcję ma podatek komunalny w Austrii. Odpowiednika tego podatku nie ma w Polsce. Charakter niemieckiego Gewerbesteuer jest zatem unikalny. Podatek od prowadzonej działalności przemysłowej i handlowej ma różną wielkość w różnych niemieckich gminach, ale najczęściej jego wysokość to 18%. Gminy w Niemczech uzyskały w 2019 r. około 69,8 mld euro wpływów z podatków realnych (podatek od nieruchomości oraz Gewerbesteuer). Jest to spadek o 0,2 mld euro lub -0,3% w porównaniu z 2018 r.

Obok podatku od gruntów to właśnie Gewerbesteuer jest głównym podatkiem wpływającym do kas gminnych. W zachodnich Landach stanowi średnio 13% budżetu gminy. W Landach wschodnich jego znaczenie jest mniejsze, gdyż średnio tylko 6% budżetu gminnego pochodzi z Gewerbesteuer. Podatek ten pojawił się w Niemczech pierwszy raz już w 1936r., a po wojnie obowiązuje w Niemczech nieprzerwanie od 1981r.

Gewerbesteuer regulują przepisy ustawy Gewerbesteuergesetz z 15 października 2002 (BGBl Teil I S. 4167), ostatnia zmiana spowodowana reformą ustawy o prowadzeniu działalności gospodarczej z 14 sierpnia 2007 (BGBl Teil I S.1912) z późniejszymi zmianami, a także przepisy wykonawcze Gewerbesteuer-Durchführungsverordnung i.d.F. z 15 października 2002 (BGBl Teil I S. 4180).


Mehrwertsteuer

Podatek od wartości dodanej (VAT), który w Niemczech nosi nazwę Mehrwertsteuer jest szeroko stosowanym podatkiem pobieranym od wszelkiego rodzaju publicznej i prywatnej konsumpcji, np. od dóbr i usług dostarczanych przez firmy do ostatecznego konsumenta.
Obecnie podstawową stawką VAT dla większości dóbr i usług w Niemczech jest 19%, ale niektóre produkty jak żywność, książki i inne publikacje są opodatkowane stawką 7%.
Dobra eksportowane lub sprzedawane do innych krajów Unii Europejskiej nie są przedmiotem opodatkowanym VAT, gdyż jest to wewnątrzwspólnotowa dostawa.

Od 1 lipca 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. obowiązywały niższe stawki podatkowe ze względu na konsekwencje Covid19. Stawka podatkowa w wysokości 19 % obowiązuje ponownie od 1.1.2021 r.

Podstawowa stawka podatkowa została tymczasowo obniżona z 19 do 16 procent.
Obniżona stawka podatkowa wyniosła tylko 5 procent zamiast 7 procent.
Zwolnienie to jest określone w ustawie o podatku od towarów i usług w § 28 UStG.

Poniższa tabela przedstawia wysokość VAT-u w wybranych krajach europejskich:

 

KRAJ                GŁÓWNA STAWKA
PODATKU VAT
Niemcy 19%
Polska 23%
Austria 20%
Holandia 21%
Belgia 21%
Luksemburg 17%
Francja 20%
Włochy 22%
Hiszpania 21%
Portugalia 23%
Węgry 27%
Czechy 21%
Szwecja 25%
Dania 25%
Finlandia 24%
Wielka Brytania 20%

Rezydenci zagraniczni

Rezydenci zagraniczni płacą podatek jedynie od dochodów uzyskanych w Niemczech. Podatek jest pobierany od dochodów wg tych samych reguł, jak od obywateli niemieckich i rezydentów. Zgodnie z niemieckim prawem o zabezpieczeniu społecznym, obcokrajowcy pracujący w Niemczech muszą także uiszczać składki na ubezpieczenia społeczne, gdy są postrzegani w myśl prawa jako zatrudnieni przez niemieckiego pracodawcę.

Jeżeli zagraniczna firma działa na terenie Niemiec, to dochody z tej działalności muszą być opodatkowane w Niemczech. Rodzaj naliczanych podatków zależy od formy prawnej firmy. Na tej podstawie polska firma jeszcze przed rozpoczęciem działalności w Niemczech musi uzyskać niemiecki Numer Identyfikacji Podatkowej (Steuernummer). Niemiecki Urząd Skarbowy nadając numer podatkowy określa, jakiego rodzaju podatki firma polska musi odprowadzać do niemieckiego fiskusa od prowadzonej na terenie Niemiec działalności.

Niemiecka ordynacja podatkowa nakazuje wszystkim rezydentom zagranicznym (tj. także Polakom pracującym lub działającym w Niemczech, ale z miejscem stałego zamieszkania w Polsce) wyznaczyć oficjalnego pełnomocnika do reprezentowania ich przed wszelkimi niemieckimi organami administracji podatkowej (§ 123 niemieckiej ordynacji podatkowej). Rezydent zagraniczny musi w tym celu wyznaczyć doradcę podatkowego lub kancelarię podatkową do reprezentowania go na obszarze Niemiec. Zgłoszenie przedstawiciela podatkowego następuje do właściwego miejscem niemieckiego Urzędu Skarbowego wraz z podaniem zakresu pełnomocnictwa, imienia i nazwiska doradcy podatkowego oraz jego siedziby, adresu lub miejsca stałego pobytu na terytorium Republiki Federalnej Niemiec.

 

Niemieckie prawo podatkowe

Niemieckie prawo podatkowe należy do najbardziej skomplikowanych na świecie. Przepisy podatkowe znajdują się zarówno w najważniejszym akcie prawnym państwa, czyli w ustawie zasadniczej (konstytucji), a także w wielu ustawach, rozporządzeniach, zarządzeniach, dyrektywach i aktach administracyjnych, które są dodatkowo wsparte bogatym orzecznictwem sądowym.

Dział X niemieckiej ustawy zasadniczej został poświęcony prawnym podstawom pobierania podatku w Niemczech. To właśnie konstytucja wprowadziła trzy rodzaje aktów prawnych wchodzących w skład niemieckiego prawa podatkowego. W Niemczech obowiązują ustawy krajowe, ustawy Landów i  statuty komunalne wydawane przez gminy.

Najważniejsze obowiązujące w Niemczech krajowe ustawy podatkowe:

Ordynacja podatkowa jest elementarną ustawą podatkową, która określa zasady postępowania podatkowego, tj. określa podstawy opodatkowania, określa jak mają być pobierane i egzekwowane podatki w Niemczech. Ponadto ustawa ta reguluje postępowanie w sprawach karno-skarbowych związanych z uchylaniem się od płacenia podatków. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 3866, ber. 2003 I S. 61).

Ustawa o doradztwie podatkowym reguluje doradztwo podatkowe i zawód doradcy podatkowego, a ponadto ogranicza dostęp do wykonywania usługowej pomocy w sprawach podatkowych. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 2735).

Ustawa o podatkach zagranicznych ma za cel zapobieganie ucieczce zagranicę przed opodatkowaniem w Niemczech i próbami zmniejszenia podatku po stronie niemieckiej.  (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 1713).

Ustawa kodeks karny określa przesłanki i konsekwencje prawne przestępstw na tle podatkowym i finansowym. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 3322).

Ustawa o wycenie zajmuje się obszerną wyceną podatkową zgromadzonego przed podatników majątku pod kątem wartości podatkowej. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 230).

Ustawa o podatku dochodowym określa opodatkowanie osób fizycznych. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 3366, ber. S. 3862).

Ustawa o spadku i darowiznach reguluje sprawy spadkowe i kwestie dziedziczenia oraz przekazywania darowizn. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 378).

Ustawa o podatku od działalności gospodarczej obejmuje materię związaną z opodatkowaniem prowadzonej w Niemczech działalności gospodarczej. (Dziennik Ustaw BGBl. I 2002 S. 4167).

Ustawa o podatku od nabycia nieruchomości określa opodatkowanie czynności prawnych od nieruchomości znajdujących się na obszarze Niemiec, a w szczególności ich zakupu. (Dziennik Ustaw (BGBl. I S. 418, ber. S. 1804).

Ustawa o podatku od nieruchomości uprawnia niemieckie gminy do naliczania podatku od nieruchomości od budynków, nieużytków i gruntów rolnych znajdujących się na ich obszarze. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 965).

Ustawa inwestycyjna ma za cel opodatkowania zysków z działalności inwestycyjnej i to zarówno w odniesieniu do majątku inwestycyjnego krajowego, jak i majątku inwestycyjnego zagranicznego. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 2676).

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych obciąża dochody uzyskiwane przez spółki kapitałowe, min. GmbH oraz AG. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 4144).

Ustawa o podatku VAT nakłada podatek od wartości dodanej na obrót towarów i usług. Podatkowi obrotowemu podlegają wszystkie krajowe odpłatne dostawy towarów i usług, które są osiągane w ramach przedsiębiorstwa. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 386).

Ustawa o podatku od przekształceń narzuca podatek na podmioty zmieniające formę prawną, na podmioty łączące się i włączające się do struktury przedsiębiorstwa. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 2782, 2791 ff.).

Ustawa o podatku od ubezpieczeń nakłada podatek na wynagrodzenia i zyski osiągane dzięki ubezpieczeniom, które zostały wypracowane na skutek zawartej umowy lub też w inny sposób. (Dziennik Ustaw BGBl. I S. 22).