Zatrudnianie

Zakończenie pracy w Niemczech wiąże się z rozliczeniem zobowiązań finansowych pracodawcy wobec pracownika. Czas pracy i zaległy urlop muszą zostać odpowiednio rozliczone, a wypowiedzenie zweryfikowane.

Kończąc pracę w Niemczech i zjeżdżając do Polski lub zmieniając pracodawcę na terenie Niemiec powinniśmy przypilnować, aby rozliczenie pracodawcy z pracownikiem przebiegło prawidłowo. Chodzi przecież o pieniądze, które są należne pracownikowi z tytułu świadczenia pracy. Najważniejszym aspektem jest wypłacenie wynagrodzenia za niewypłacone godziny nadliczbowe, a także ekwiwalentu pieniężnego za niewybrane dni urlopu oraz wystawienie odpowiednich dokumentów. Kolejnym ważnym aspektem jest forma zwolnienia i zapewnienie pracownikowi ubezpieczenia po zakończonym stosunku pracy.

Czytaj dalejRozliczenie pracodawcy z pracownikiem po rozwiązaniu stosunku pracy

Pracownikom zatrudnionym w nadgodzinach przysługuje dodatkowe wynagrodzenie, jednak nie wszystkie nadgodziny są płatne tak samo. Pracownik powinien przypilnować kiedy, gdzie i jak długo pracował.

Pracując w nadgodzinach warto zadbać o to, aby mieć z tego tytułu jak najwięcej korzyści finansowych. Liczbę nadgodzin i wynagrodzenie z tym związane regulują umowy taryfowe, ustalenia wewnątrzzakładowe (regulaminy) oraz umowy o pracę. Zgodnie z par. 3 ArbZG dzienny czas pracy nie powinien przekraczać 8 godzin. W pewnych sytuacjach pracodawca może wydłużyć czas pracy do 10 godzin dziennie, ale w zamian za to w ciągu następnych sześciu miesięcy musi udzielić pracownikowi wolne.

Czytaj dalejWynagrodzenie za pracę w Niemczech w nadgodzinach

Polscy pracodawcy delegujący swoich pracowników do pracy w Niemczech w związku z wprowadzeniem nowej stawki płacy minimalnej muszą liczyć się z podwyższonymi kosztami świadczenia pracy na terenie Niemiec.

Od 01.01.2015 wszyscy pracownicy zatrudnieni w Niemczech mogą ubiegać się o minimalną stawkę godzinową w wysokości 8,50 EUR, co gwarantują im zapisy niemieckiej ustawy o wynagrodzeniu minimalnym.

Jeśli pracownicy począwszy od 2015 roku nie otrzymają takiego wynagrodzenia za godzinę pracy,  to mają prawo do tego, aby nawet po latach wnieść pozew do Sądu Pracy i uzyskać różnicę pomiędzy wynagrodzeniem otrzymanym (mniejszym niż 8,50 EUR), a wynagrodzeniem należnym (8,50 EUR). Dodatkowo niemiecki Urząd Celny (posiadający uprawnienia odpowiadające Państwowej Inspekcji Pracy) ściśle kontroluje wypłacanie pracownikom stawki minimalnej.

Czytaj dalejOpłakane skutki finansowe nowej stawki płacy minimalnej

Po pół roku delegowania pracownika do Niemiec pracodawca musi odprowadzić od dochodów pracownika podatek dochodowy do niemieckiego Urzędu Skarbowego i to wstecz za cały okres pracy !

Polscy pracodawcy delegując pracowników do pracy w Niemczech nie zważają na uregulowania prawne związane z nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. Po przekroczeniu 183 dni (pół roku) polski pracownik uzyskuje w DE status podatnika o nieograniczonym obowiązku podatkowym, a wtedy jego polski pracodawca jest zobowiązany do odprowadzenia w Niemczech podatku dochodowego od wynagrodzenia uzyskanego na terenie Niemiec.

Czytaj dalejPułapka finansowa przy zatrudnianiu Polaków w Niemczech

W niemieckim Karlsruhe wpadła firma omijająca stosunek pracy przy zatrudnianiu obcokrajowców.  Niemiecki sąd jak zawsze – tak i w tym przypadku – wydał na przedsiębiorcę wyrok pozbawienia wolności.

Jak poinformował Główny Urząd Celny w Karlsruhe, ukarano kobietę prowadzącą firmę w sektorze usług czyszczenia i sprzątania, która ukrywając stosunek pracy z podwładnymi nie odprowadziła składek na poczet ubezpieczenia społecznego do niemieckiego ZUS.

Kobieta prowadząca firmę czyszczącą w Karlsruhe zatrudniała w firmie 40 osób. Byli to głównie pracownicy pochodzący z Europy Wschodniej. Takich firm pojawia się na rynku niemieckim coraz więcej i sprawiają mnóstwo kłopotów.

Czytaj dalejBrudne interesy firmy czyszczącej i sprzątającej

Przez 85 lat funkcjonowała w Niemczech z powodzeniem popularna Lohnsteuerkarte w formie papierowej, na odwrocie której pracodawca nanosił najważniejsze informacje związane z zatrudnieniem i zarobkiem pracownika.

Papierowa Lohnsteuerkarte funkcjonowała w Niemczech w latach 1925-2010 (zob. art. 39 EStG) oraz w okresie przejściowym 2011-2012 i niezwykle dobrze sprawdziła się w powszechnym użytkowaniu przez podatników. Od roku 2013 w Niemczech stosuje się już tylko i wyłącznie elektroniczną kartę podatkową Elektronische Lohnsteuerkarte, która wyparła kartę w formie papierowej. Przejście z systemu papierowego na elektroniczny pociąga za sobą wiele błędów, które pracownicy zatrudnieni w Niemczech powinni bardzo szybko wyeliminować. Przede wszystkim na papierowej karcie podatkowej były widoczne gołym okiem wszelkie kwoty wolne od podatku, które nanosili pracodawcy. Niestety elektroniczna karta podatkowa nie pozwala od razu zweryfikować ilości pieniędzy przeznaczonych przez pracodawcę na pobyt pracownika w delegacji co wiąże się z tym, że zbyt wysoka kwota pieniędzy może zostać pracownikowi wypłacona w formie delegacji wolnej od podatku i przyczynić się do dopłaty do podatku na koniec roku kalendarzowego. Niebezpieczeństwo dla pracownika pracującego w Niemczech jest takie, iż dopłatę do podatku będzie musiał sfinansować z własnej kieszeni. Pracownik nie otrzymuje już żadnego pisemnego potwierdzenia dotyczącego kwoty wolnej od podatku, gdyż dane te przekazywane są elektronicznie i nie wymagają potwierdzenia w formie papierowego wydruku. Niepokój pracownika powinna budzić zaniżona miesięczna pensja i nieoczekiwany spadek wynagrodzenia pracowniczego. Bardzo prawdopodobne, że przy przejściu z systemu papierowego na elektroniczny źle zostały wpisane dane odnośnie zarobku i kwot wolnych od podatku, co zdarza się dosyć często. W celu wyeliminowania błędów warto ponownie przeliczyć stawki wypłacane przez pracodawców bez odprowadzonego podatku na rzecz fiskusa.

Źródło: informacje prasowe.

Każdy pracodawca posiadający pracowników w Niemczech jest przynajmniej raz na cztery lata kontrolowany pod kątem płacenia ubezpieczenia pracowniczego w odpowiednim wymiarze oraz składek o odpowiedniej wysokości.

Problem pojawiający się przy okazji polskich firm działających w Niemczech to albo brak obowiązkowego ubezpieczenia społecznego pracowników, albo zbyt niskie kwoty odprowadzanych składek. Większość problemów powstaje na skutek złego interpretowania przepisów. W przeciągu samego tylko 2012 roku w wyniku przeprowadzonych kontroli okazało się, że firmy zalegają wobec niemieckich instytucji ubezpieczeniowych na bagatela kwotę 432 milionów Euro ! Dla porównania w 2011 roku wykryto, iż firmy zapłaciły 415 milionów Euro za mało na rzecz niemieckiego ubezpieczyciela.

Skąd biorą się problemy ?

Najczęstszą przyczyną powstania dopłaty na rzecz niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej jest pozorne ukrycie faktu, że pracownik już w przeszłości pracował na terenie Niemiec. W trakcie świadczenia pracy w Niemczech przez pracownika z Polski okazuje się nagle, że od pewnego miesiąca wszystkie składki ubezpieczeniowe mają być płacone w Niemczech. Niestety polski pracodawca nadal płaci (niższe) składki do polskiego ZUS-u, choć powinien ubezpieczyć pracownika w Niemczech. Szczególnie rotacja pracowników pomiędzy firmami przyczynia się do takiego stanu rzeczy. Pracownik pracuje w jednej firmie na terenie Niemiec przez kilka miesięcy, później wyjeżdża do pracy zagranicą w innym kraju (np. Austrii), następnie znów wraca do Niemiec. To klasyczny przykład, kiedy polskiemu pracodawcy wydaje się, że za każdym razem okres rozpoczyna się od nowa. To prowadzi do złego oszacowania obowiązku ubezpieczenia pracownika w Niemczech.

Na skutek braku ubezpieczenia, które miało zostać zawarte z niemiecką instytucją ubezpieczeniową, dla pracodawcy powstaje dopłata, w wyniku której musi zapłacić zaległe składki na terenie Niemiec.

Opracowanie własne. Wszystkie prawa do artykułu zastrzeżone.

Elektroniczna karta podatkowa zastępuje od 01.01.2013 dotychczasową papierową Lohnsteuerkarte, która była wydawana pracownikom przez pracodawców na koniec roku lub po zakończeniu stosunku pracy. Zamiast papieru- elektronika. Prawdziwa wygoda dla podatnika, po warunkiem, że szybko zrozumie się działanie nowego systemu.

Pracownik musi udostępnić swojemu pracodawcy dane związane z opodatkowaniem, stanem cywilnym i posiadanym statusem. W tym celu przekazuje dane dotyczące klasy podatkowej, kwot wolnych od podatku, liczby posiadanych dzieci i przynależności religijnej. Pracodawca na podstawie uzyskanych informacji oblicza wysokość należnych podatków, a po ustaleniu ich wysokości odprowadza wszystkie rodzaje podatku na konto niemieckiego fiskusa. Do końca 2012 roku papierowa karta podatkowa służyła jako nośnik tych informacji przekazywanych przez pracodawców niemieckim Urzędom Skarbowym. Pracodawca uzupełniał papierową Lohnsteuerkarte, a Urząd Skarbowy odczytywał zawarte na niej informacje o pracowniku i jego dochodach. Od roku 2013 pracodawcy są zobowiązani do przekazywania informacji o swoich pracownikach do centralnego systemu niemieckiej administracji podatkowej, a informacje są przekazywane drogą elektroniczną. Stąd pojawiła się nazwa elektroniczna karta podatkowa. Zmiana systemu niesie ze sobą zarówno plusy, jak i minusy. Po stronie plusów zaliczyć można z pewnością jawność i przejrzystość przekazywanych informacji, możliwość szybkiego wygenerowania danych oraz łatwiejsze administrowanie bazą danych podatników. Z drugiej strony wielu pracodawców, szczególnie małych firm oraz firm zagranicznych (np. polskich) działających w Niemczech nie jest dostatecznie przygotowana do przejścia z formy papierowej na elektroniczną. Problemy z uzyskaniem autoryzacji i dostępem do systemu to tylko wierzchołek góry problemów, z którymi muszą zmierzyć się mali i zagraniczni przedsiębiorcy. Również pracownicy przyzwyczajeni do papierowej karty podatkowej mogą mieć trudności z przestawieniem się na „dokument, którego nie widać”.

O tym, jak trudny jest proces przejścia z papierowej karty podatkowej na elektroniczną kartę niech świadczy fakt, iż elektroniczna karta podatkowa miała już obowiązywać w Niemczech od początku 2012 roku, a tylko dlatego przesunięto na 2013 rok termin wprowadzenia centralnej bazy danych podatników, iż niemiecką administrację podatkową zaskoczyły nieprzewidziane problemy przy testowaniu systemu. Naszym zdaniem przejście na system elektroniczny spowoduje chaos administracyjny w Niemczech, gdyż wprowadzono w życie coś, do czego podatnicy nie są przygotowani.

Źródło: informacja związku pracodawców.

Mniejsza składka emerytalna w 2013r. powinna zmniejszyć koszt zatrudnienia pracownika, jednak wzrost podstawy wymiaru składek i wzrost minimalnych płac powoduje, że koszty zatrudniania pracowników w Niemczech są coraz większe.

W 2013 roku podstawa wymiaru składki zdrowotnej i opiekuńczej wynosi miesięcznie 3.937,50 Euro. Dla porównania w 2012 roku 3.825 Euro. Jeszcze większe różnice widać w podstawie wymiaru składki emerytalnej i funduszu pracy. Podstawa ta w roku 2013 na zachodzie Niemiec wynosi miesięcznie 5.800 Euro, co stanowi o 200 Euro więcej, niż w roku 2012, a na wschodzie Niemiec 4.900 Euro miesięcznie, a więc o 100 Euro więcej, niż w 2012 roku. Jak łatwo obliczyć koszt zatrudnienia pracownika będącego w stanie wolnym (kawaler lub panna) wzrasta w 2013 roku o prawie 70 Euro miesięcznie w porównaniu do tych samych kosztów z roku 2012. Jeszcze większe różnice w kosztach widać porównując między rokiem 2012 a 2013 zatrudnienie osoby zamężnej lub żonatej. Szczególnie pracownik wielodzietny posiadający kilkoro dzieci jest dla pracodawcy wyjątkowo kosztowny w utrzymaniu, gdyż koszt jego ubezpieczenia wzrasta w skali tylko jednego miesiąca już o ponad 100 Euro.

Koszt jednej roboczogodziny wzrasta średnio o 3,50 Euro. Związane jest to z coraz wyższym poziomem wynagradzania w Niemczech oraz brakiem na rynku pracy fachowców. Tym, którzy podejmują pracę, należy dobrze zapłacić, aby utrzymać personel w zakładzie pracy. Do tego dochodzą płace minimalne (Mindestlohn), które regularnie są podwyższane. W efekcie końcowym statystyczne wynagrodzenie płacone średnio w Niemczech za 1 roboczogodzinę to ponad 35 Euro.

Źródło: Dane statystyczne.       

Firmy, które posiadają pracowników na terenie Niemiec, muszą odprowadzić do niemieckiego fiskusa podatek od zarobków wypłacanych pracownikom za pracę świadczoną w Niemczech. Zgodnie z niemieckim prawem podatkowym to właśnie pracodawca jest odpowiedzialny za płacenie fiskusowi podatku od wynagrodzeń pracowniczych.

Niemieckie Urzędy Skarbowe w bardzo jasny sposób interpretują zapis par. 42 pkt d niemieckiej ustawy o podatku dochodowym, który stanowi min., iż to właśnie pracodawca odpowiada za odprowadzenie podatku dochodowego od wynagrodzeń pracownika.

Część polskich firm działających w Niemczech próbuje przerzucać odpowiedzialność za odprowadzanie podatku dochodowego na pracowników i nie odprowadza każdego miesiąca należnego podatku i wychodzi z błędnego założenia, że to pracownik ma zapłacić za siebie należny podatek. Jest to działanie niezgodne z prawem.

Coraz częściej dochodzi do sporów, kłótni i przepychanek pomiędzy polskimi firmami działającymi w Niemczech, a ich polskim personelem oddelegowanym do pracy na terenie Niemiec. Firmy unikają opodatkowania dochodów pracowniczych i zaniżają sztucznie kwotę podatku należną niemieckiemu fiskusowi. Z drugiej strony polscy pracownicy coraz lepiej znają swoje prawa i domagają się płacenia normalnych podatków za ich pracę świadczoną w Niemczech. Dzięki temu otrzymują wyższe zwroty podatków, są lepiej ubezpieczeni i więcej odkładają na późniejszą emeryturę. Spór firm z pracownikami o przejście z polskich na niemieckie warunki zatrudnienia staje się coraz bardziej widoczny, a w dodatku po stronie pracowników stoi prawo, które zapewnia im odprowadzanie przez firmy należnych podatków w rzeczywistej wysokości.

Zgodnie z par. 42 pkt d EStG niemieckiej ustawy o podatku dochodowym FIRMA jako pracodawca odpowiada za :

1. Podatek dochodowy, który musi zatrzymać z wynagrodzenia pracownika i odprowadzić go na konto należące do niemieckiego Urzędu Skarbowego.

2. Podatek dochodowy, który bezprawnie zwróciła przy wyrównaniu rocznym.

3. Podatek dochodowy, który został odprowadzony do niemieckiego fiskusa w zbyt niskiej kwocie (np. na skutek błędnych danych na rocznym dokumencie rozliczeniowym Lohnsteuerbescheinigung).

4. Podatek dochodowy, który przejmuje za osoby trzecie.

Oddelegowanie pracowników do pracy w Niemczech będzie wiązało się z odprowadzeniem przez pracodawcę podatku od wynagrodzeń pracowników. Nawet w sytuacji, gdy polska firma jest agencją pracy tymczasowej i oddeleguje pracowników do Niemiec do pracy u innego pracodawcy. Niemiecki Urząd Skarbowy może zarządzić, że podatek dochodowy od wynagrodzeń wypożyczanych pracowników musi zostać zabezpieczony po części przez agencję pracy tymczasowej, a po części przez zakład przyjmujący pracownika. Zapis taki znajduje się w par. 42d, ust. 6, zdanie 4. Obie strony (pośrednik i zakład) odprowadzają podatek za pracownika na konto bankowe należące do urzędu. Oznacza to, że nawet agencja pracy tymczasowej ponosi odpowiedzialność w Niemczech za odprowadzanie podatku dochodowego wypożyczanych pracowników. Co więcej, zgodnie z przytoczonym przepisem decyzja o zabezpieczeniu środków finansowych na poczet podatku dochodowego od wynagrodzeń pracowników nie musi być wydana w formie pisemnej.

Z kolei czy firma będzie płatnikiem podatku dochodowego od uzyskanych w Niemczech dochodów zależy od wielu czynników, np. jak długo firma będzie działać w Niemczech, jakie są postanowienia zawartej umowy o dzieło, czy firma będzie świadczyć usługę jednorazową, czy też usługę powtarzalną, itd. Polska firma powinna zarejestrować („zalegalizować”) swoją działalność w Niemczech, czyli jeszcze przed podjęciem prac lub realizowaniem usług na obszarze Niemiec zwrócić się do niemieckiego Urzędu Skarbowego o wydanie niemieckiego Numeru Identyfikacji Podatkowej.

Opracowanie własne na podstawie ustawy o podatku dochodowym. Wszystkie prawa do artykułu zastrzeżone.